NSND Nguyễn Khắc Lợi – đạo diễn các phim Nguyễn Ái Quốc ở Hong Kong, Tướng về hưu, Tiếng cồng định mệnh… – vừa qua đời lúc 7h30 sáng 2-8 tại Hà Nội, thọ 92 tuổi.

Hai thầy trò Đặng Thái Huyền và Nguyễn Khắc Lợi – Ảnh: Đặng Thái Huyền cung cấp

Đạo diễn Đặng Thái Huyền chia sẻ với Tuổi Trẻ Online, chị nhận được cuộc điện thoại từ gia đình đạo diễn Nguyễn Khắc Lợi báo thầy qua đời sáng nay. “Tới giờ vẫn chưa hết buồn và sốc”, chị nói.

Vĩnh biệt đạo diễn vàng của điện ảnh Việt Nam

Đặng Thái Huyền kể nửa tháng trước, trước khi đi công tác để chuẩn bị quay phim Mưa đỏ, chị có đến thăm đạo diễn Nguyễn Khắc lợi.

“Khi đó thầy không muốn ăn nhưng vì chị đến, xúc cho thầy ăn nên thầy vẫn gắng ăn hết bát cháo. Gia đình thầy còn đùa học trò cưng đến thăm nên thế”.

Thầy ốm đã lâu. Mỗi lần đến thăm, chị thường cầm sẵn giấy và bút để ghi ra giấy những điều muốn kể, muốn khoe với thầy. Bữa đó, Đặng Thái Huyền nắm lấy tay thầy bảo “sau khi đi công tác về, con sẽ đến thăm thầy”. Lúc đó thầy trông vẫn khỏe, cười và nói đi nhớ giữ gìn sức khỏe.

“Không ngờ đó là lần cuối cùng hai thầy trò gặp nhau”, Đặng Thái Huyền kể.

Đặng Thái Huyền là sinh viên khoa đạo diễn khóa 19 của Trường đại học Sân khấu và Điện ảnh Hà Nội do đạo diễn Nguyễn Khắc Lợi trực tiếp giảng dạy.

Trong những phim lớn cuối cùng mà ông từng thực hiện là Nguyễn Ái Quốc ở Hong Kong (đồng đạo diễn) và Tiếng cồng định mệnh, ông luôn cho cô học trò Đặng Thái Huyền đi cùng, xem các công tác chỉ đạo trên hiện trường.

Sau khi quay xong Tiếng cồng định mệnh, ông cũng là người khuyên Đặng Thái Huyền về công tác tại Điện ảnh Quân đội “bởi đó là một môi trường tốt để làm nghề, ở đó em sẽ phát huy được khả năng của mình”.

Theo chị, đạo diễn Nguyễn Khắc Lợi là “một đạo diễn giỏi về nghề, là thầy của nhiều đạo diễn”, “là một trong những đạo diễn thuộc thế hệ vàng của điện ảnh Việt Nam”.

Phim Nguyễn Ái Quốc ở Hong Kong – Ảnh: ĐPCC

Một nhân cách lớn

“Ngoài tình thầy trò, đạo diễn Nguyễn Khắc Lợi giống như một người cha. Ông thường đưa ra lời khuyên về nghề nghiệp cũng như trong cuộc sống. Không có ông thì không có Đặng Thái Huyền hôm nay”, chị nói.

Ông ra đi, để lại nhiều bài học về đạo đức nghề nghiệp, lối sống cho thế hệ đạo diễn đi sau. Trên phim trường, ông không bao giờ to tiếng với ai trong đoàn phim. Lúc nào có điều gì cần nói, ông cũng trao đổi một cách nhẹ nhàng và trên tinh thần xây dựng.

“Đó là con người có nhân cách, không nỡ nặng lời với bất kỳ ai, luôn sợ người khác tổn thương”, Đặng Thái Huyền nói.

Có một lần vì sơ suất của Đặng Thái Huyền mà tiến độ quay phim Nguyễn Ái Quốc ở Hong Kong bị ảnh hưởng. Đạo diễn gọi chị mắng riêng. Tuy nhiên vì sợ trò tổn thương, sau đó ông bảo “thầy cũng chỉ muốn nhắc nhở con để rút kinh nghiệm, đừng giận cũng đừng buồn”.

NSND Nguyễn Khắc Lợi sinh năm 1932 tại Phú Thọ. Ông là đạo diễn của những thước phim tài liệu, đặc biệt là những thước phim tái hiện cuộc kháng chiến chống Pháp.

Ngoài ra ông cũng góp phần đào tạo ra nhiều thế hệ đạo diễn Việt Nam, từ khóa đầu tiên tại Đại học Sân khấu – Điện ảnh Hà Nội. Nhiều lứa học trò của ông sau khi tốt nghiệp đã trở thành lãnh đạo quản lý, đạo diễn tại các hãng phim…

Đạo diễn Nguyễn Khắc Lợi khá “mát tay” với những kịch bản chuyển thể từ tác phẩm của nhà văn Hữu Mai, Nguyễn Huy Thiệp, Chu Lai…

Các phim của ông: Nguyễn Ái Quốc ở Hong Kong, Tướng về hưu, Tiếng cồng định mệnh, Hai bà mẹ, Cuộc chiến đấu vẫn còn tiếp diễn… đều để lại nhiều dấu ấn trong lòng khán giả.

Trong đó, phim Tướng về hưu đã mang lại cho ông giải Bông sen bạc (không có giải vàng) trong Liên hoan phim Việt Nam lần thứ IX (năm 1990).